SORU: Toprak Mahsulleri Ofisi “Ekmek İsrafını Önleme Kampanyası”nı neden başlatmıştır.
TMO: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımızın ilgili kuruluşu olan Toprak Mahsulleri Ofisinin ana görevi, başta hububat olmak üzere görev alanındaki tarımsal ürünlerin piyasalarını düzenleyerek üretici ve tüketiciyi koruyacak tedbirler almaktır. Kurumumuzun ana faaliyetini teşkil eden hububatın içinde yer alan buğdaysa, ekmeğinde ana maddesidir.
Dünya gıda fiyatlarında dalgalanmalar yaşanırken, ülkemizin hububat piyasalarının istikrarını sağlayan kurumumuz (TMO), temel bir gıda ürünü olan ekmeğin israfının önlenmesini de görevinin bir parçası olarak görmektedir. İşte böylesi bir sorumluluk alanı olarak 17 Ocak 2013 tarihinde Sayın Başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın da bizzat açılışını yapmasıyla “Ekmek İsrafını Önleme Kampanyamız” başlamıştır.
SORU: Ekmek israfının ülkemize maliyeti konusunda bir araştırma yapılmış mıdır?
TMO: Ekmek israfının ülkemize yıllık ekonomik kaybı 1.546 milyar TL.’dir. İlginçtir ki bu rakam dünya birincisi olduğumuz un ihracatından elde edilen gelir kadardır. Ekonomik boyutun yanında her kesimin sofrasına giren, nimet kelimesiyle özdeşleşen, kutsal kabul edilen ekmeğin israfı; çiftçimizin emeğinin, özverisinin, çabasının hebası, ekmek oluşana kadarki süreçte tüm çalışanların emeğinin ziyanıdır. İsraf edilen her ekmekte bugün dünya genelindeki aç insanların da hakkı olduğu unutulmamalıdır.
SORU: Ekmek en çok nerelerde israf edilmektedir?
TMO: Söz konusu kampanya kapsamında öncelikle bir ön tarama yapılarak; ülke genelinde 252 fırın, 53 personel yemekhanesi, 611 lokanta, otel yetkilileri, kurumlarda yemek yiyen 552 kişiyle görüşülmüştür. Ayrıca 1.589 hanede toplam 5.662 hane bireyinin öğünlerini nerede yedikleri ve ekmek tüketimleri hakkında bilgi toplanmıştır. Bu araştırma sonucunda bir günde israf edilen 6 milyon ekmeğin;
-3 milyonunun fırınlarda ki bu israfın % 51.4 ünü oluşturmaktadır.
-2.3milyonu hanelerde ki bu israfın % 37.9 nu oluşturmaktadır.
-0.6 milyonu kurum yemekhaneleri, öğrenci yemekhaneleri lokanta ve otellerde israf edilmektedir ki buda israfın 10.7 sini teşkil etmektedir.
Alınan ekmekler üzerinden israf edilenlerin oranlandığında ise; Fırınlarda israf oranı % 3.1; Hastanelerde israf oranı 2.9; Lokanta ve otellerde % 3.1; Kurum yemekhanelerinde % 2.7; Öğrenci yemekhanelerinde % 7.1; Ülke genelinde ise oran % 5.9 dur. Ve tabi “bu israf önlenebilirse 1.5 milyar TL ile ülkemiz de neler yapılabilir?” meselesi de aynı çalışmada bu da araştırılmıştır, sonuçlarsa çok çarpıcıdır;
Bu israf edilen ekmeğin maliyeti olan 1.5 milyar TL ile: 5 kişilik 104 bin aile bir yıl boyunca yoksulluk sınırında geçinebilmekte, 162 bin kişiye asgari ücretten bir yıl maaş ödenebilmekte, 460 bin üniversite öğrencisine 12 ay boyunca aylık 280 TL den burs verilebilmekte, 100 yataklı 80 hastane- 16 derslikli 500 okul- 500 km. bölünmüş yol yapılabilmektedir. Örnekler çoğaltılabilir ama en çarpıcısı da bir yılda israf edilen 2.1 milyar adet ekmek, aslında ülkemizin 23 günlük ekmek ihtiyacı demektir.
SORU: Peki bu israfı önlemek için neler yapılabilir, ana hatlarıyla bize açıklayabilir misiniz?
TMO: Elbette. Bu konuda yapılacakları daha iyi anlamak için; ekmeği alırken, saklama aşamasında ve fazlalığı durumunda yapılması gerekenler olarak kategorize edebilir ve şöyle sıralayabiliriz;
EV İÇİN EKMEK ALIRKEN NELERE DİKKAT ETMEK GEREKİR?
• Ekmek almadan önce; tüketecek kişi sayısı, tüketilecek yemek ve evde bulunan ekmek miktarı gibi unsurlar dikkate alınarak tam olarak ne kadar ekmeğe ihtiyaç duyulduğu tespit edilmelidir.
• Ekmek; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından üretim izni alan yerlerden alınmalıdır.
• Aynı gün tüketilemeyecek ise ambalajlı ekmek satın alınması tercih edilmeli, ekmek ambalajsız ise saklama koşullarına dikkat edilmelidir.
• Alışveriş yaparken ekmeğin ezilmemesine dikkat edilmeli, ayrı bir poşette ve alınan diğer ürünlerin üzerine konarak taşınmalıdır.
EKMEK EVDE NASIL SAKLANMALIDIR?
• Birkaç gün içinde tüketilecek ekmeğin buzdolabında saklanması ekmeğin küflenmesini önler. Ekmek dondurucuda çok daha uzun süre saklanabilir. Dondurucudan çıkarıldıktan sonra çözünen ekmekler, dondurulmadan saklanan ekmeklere göre daha yumuşak ve tüketilebilir özelliktedir. Ekmek buzdolabında veya dondurucuda kilitli buzdolabı poşetlerinde saklanmalıdır.
• Gün içerisinde tüketilecek olan ekmek, taze ve yumuşak kalabilmesi için, kapaklı bir ekmek kutusunda, gıda dolabında poşet içinde, serin, karanlık ve kuru bir ortamda saklanmalıdır.
• Ekmek sıcak iken poşete konulduğunda nemlenir. Bu da ekmeğin küflenmesine neden olur. Bu yüzden sıcak ekmek soğutulduktan sonra fazla kurumadan poşete konularak saklanmalıdır.
• Sıcak havalarda ekmeğin küflenmesini önlemek için buzdolabında saklanması tercih edilebilir. Fakat kullanmadan bir saat kadar önce ekmek, buzdolabından çıkarılarak oda koşullarına getirilmeli ve az da olsa yumuşaması sağlanmalıdır.
• Ambalajlı ekmeklerden birkaç dilim alındıktan sonra kalan dilimlerin ambalajı tekrar kapatılarak saklanmasına dikkat edilmelidir.
• Gereğinden fazla satın alınan ekmekler bayatlamamaları için tercihen alındığı gün dondurucuya konulmalıdır.
• Donmuş ekmekler lezzet kaybına uğramaması için 3 ay içinde tüketilmelidir.
• Ekmeğin muhafaza edildiği kutunun veya gıda dolabının düzenli olarak temizlenmesi gerekmektedir.
• Çeşitli nedenlerle ekmeğin içerdiği suyun buharlaşarak saklandığı poşet içerisinde birikmesi küflenmeyi hızlandırabilir. Bu durumda ekmeğin saklandığı poşet değiştirilmeli ya da ekmek temiz bir kâğıt havluya sarılarak saklanmalıdır.
EKMEK İSRAFINI ÖNLEMEK İÇİN EVDE NELER YAPILABİLİR?
• İhtiyaçtan fazla ekmek alınmamalıdır.
• Ekmeğin dilimlenerek tüketilmesi israfın azaltılmasını sağlayacaktır.
• Kurumuş ekmekler; fırında, ekmek kızartma makinesinde veya kaynamakta olan tencerenin üzerindeki süzgece yerleştirilerek tüketime uygun hale getirilebilir.
• Bayat ekmekler, galeta unu veya kurutulmuş ekmek içi şeklinde, uygun yemeklerde kullanılabilir.
Kurumumuzun yaptırdığı araştırmada ekmeğin kutsallığı vatandaşlarımızca vurgulanmış, ekmeğin israf edilmemesi gerektiği belirtilmiştir. Bu durumda ekmeğin aslında kasıtla değil bilgisizlikten israf edildiğini göstermektedir. Öyleyse halkımızı bu hususta bilinçlendirmeliyiz. Bu bilinçlendirme, davranış kalıbı oluşturma, farkındalık yaratma görevi hepimizindir. Bu husustaki daha teferruatlı bilgiler www.ekmekisrafetme.com sitemizden de öğrenilebilir.
SORU: Peki Samsun TMO olarak “Ekmek İsrafını Önleme” kampanyası konusunda neler yapılmıştır yada yapılması düşünülmektedir?
TMO: Bu kampanyayı TMO başlatmış olsa da tüm kamu ve özel kuruluşlar, belediyeler, oda ve borsalar, üniversitelerimizle ortak yürütülmektedir. Önümüzdeki günlerde ise Samsun Mühendislik ve Ziraat Fakültesi Dekanlıklarıyla ortak bir etkinlik, Kredi Yurtlar Kurumu Bölge Müdürlüğümüzle yurt öğrencilerimize yönelik etkinlik, yerel tv bilgilendirmeleri açıklaması, yerel tv lerde bayat ekmek tariflerini açıklayan program etkinliği kadın çiftçiler yarışıyor programında bir etkinlik, ceza evimizde bire bilgilendirme etkinliği planlanmıştır.
Yine yerel marketlerimiz bazılarında yayınlanmış olup bazılarında yayınlanacak olan fiyatlarını gösteren aylık broşürlerin arka sayfasında ekmek muhafaza bilgilerinin açıklanması ve israfı önleme afişi yayınlanması ortak kararları alınmıştır. Böylece yüz binlerce basılı yayın hanelerimize ulaşacaktır. Çalışmalarımız sürdürülecektir.
Sonuç olarak Halkımız tarafından nimet olarak nitelendirilen ekmeğin israfının ülkemize ekonomik boyutu da fazladır. Ekmeğin hayvan yemi olarak kullanılması dahi israf sayılmalıdır. Zira bir kilogram ekmek 4 kilo yeme eşdeğerdir. Kamu ve özel kuruluşlar, tüzel ve gerçek kişiler, oda, borsa derneklerimiz, üniversite ve belediyelerimizle ortaklaşa yürütülen “Ekmek İsrafını Önleme” kampanyamızın başarılı olmasını temenni ediyor, emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Saygılarımla
