Samsun İli Ayvacık İlçesi Çarşı Köyü Çal Mahallesi’nde ikamet etmekte olan Ayşe SANÇER 53 yaşında ve uzun zamandır yörede cecim dokuması adıyla bilinen bir zanaati yapıyor.
Aslında gerek kendi köyünde ve gerekse çevre köylerde bu zanaatle ilgilenen başkaları da yok değil ancak sorduk ve öğrendik ki bu işi buralarda en iyi yapan Ayşe Hanımmış. Öyle ki Bakanlığımızdan önce buraya, başta TRT olmak üzere başka çeşitli yerel ve ulusal TV kanallarından kendisiyle söyleşi yapmak için gelenler olmuş. Yani Ayşe Hanım kameraya da mikrofona da yabancı değil. Bu anlamda çok da zorlanmadık, çekim yapılacak ortamı, tezgâhı biz daha gitmeden oluşturmuş.
Daha 15 yaşında gelin olduğunu ve kendini bildi bileli köyünde bu cecim dokumaların yapılageldiğini anlatırken, Ayşe Hanım maalesef diğer pek çoğu gibi bu zanaatin de teknoloji ve seri üretime yenilerek miadını doldurmaya başladığının da altını çiziyor. Gençler arasında rağbet görüp görmediğini sorduğumuzda ise doğrusu gençlerin pek de konuya ilgi göstermediğinden yakınıyor.
Aslında kolay iş değil. Şahit olduğumuz kadarıyla bir beden eforu ve özellikle kol gücü isteyen bu zanaat, ilmik ilmik dokunması yönüyle de takdir edersiniz ki fazlasıyla sabır istiyor. Vaktiyle bu işten kendine göre bir iyi sayılabilecek bir kazanç elde edebildiğini söyleyen ustamız; artık kendi kullanımı amaçlı dokuma işini sürdürürken, insanların cecim dokuma kilim ve seccadeler yerine modern halıları tercih ettiğini söylüyor.
Maliyet olarak özellikle ip masraflar arasında sayılabilir. Ayşe Hanım, bunları da ilçeden temin ediyor ve satın alma aşaması sonrasında yumak haline getirme ve dokumaya hazırlık aşamasını da kendisi yapıyor. Sonra da nerdeyse 1’er metrelik yolluk benzeri uzun parçalar halinde gerçekleştirdiği dokumaları birbirine eklemek suretiyle bir kilim çıkarıyor ki bunun için gereken süreyi sorduğumuzda aralıksız yaparsa beş gün gibi bir zaman diliminde bitirebileceğini ifade ediyor.
Dolayısıyla maliyetten de ziyade işin zorluğu ve emek göz önüne alındığında bir kilim için istenen fiyat aşağı yukarı 800- 1000 TL arası oluyor ki bu durumda da alıcılar (kendilerince belki haklı olarak) diyorlar ki ; “biz o paraya gider halı alırız”. Kısacası, bu zanaatin de unutulmaya yüz tutmasında birincil etken teknolojinin ve seri üretimin fiyat avantajlarını fark eden müşterinin buı pazarlara kayması dolayısıyla ürünlerin eskisi gibi rağbet görmemesi oluyor.
Her türlü olumsuzluğa rağmen Ayşe Hanım, yaptığı işten keyif alıyor ve gurur duyuyor. Kilim, seccade yanı sıra urgan gibi kullanılan mukavim şerit dokuma dışında, yeni nesil ihtiyaç ve talepler doğrultusunda heybeler ve çantalar da yapmaya başladığını ifade ediyor. Sağlık sebepleri yüzünden eskisi kadar faal olmasa da ihtiyaç duyulduğu ve talep geldiği an Halk Eğitim Merkezleri’nde zanaatin öğretilmesi ve sonraki kuşaklara aktarılması açısından elinden geleni yapacağını ifade ediyor.
Biz de ekibimiz olarak kendisine, sevdiği ve en iyi şekilde yaptığı bu işi sürdürebileceği nice sağlıklı yıllar dilerken gösterdiği misafirperverlik ve ayırdığı zaman için kurumumuz adına teşekkür ediyoruz.
